ویدئو به درخواست یا VOD چیست؟

ویدئو به‌ درخواست (Video-on-Demand) سیستم‌های توزیع و نمایش مالتی مدیا هستند که به کاربران اجازه می‌دهند محتواهای صوتی یا تصویری را هر زمان که خودشان خواستند گوش/تماشا کنند. در این سیستم کاربران مجبور نیستند برنامه‌ها را در زمان پخش سراسری تماشا کنند. فناوری IPTV اغلب به همین منظور و برای اینکه VOD را به تلویزیون‌ها و کامپیوترهای شخصی بیاورد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

VOD تلویزیونی

سیستم‌های VOD تلویزیونی می‌توانند محتویات را از طریق یک ستاپ باکس، یک کامپیوتر یا دستگاه‌های دیگر استریم (stream) کرده و به کاربر این اجازه را می‌دهد تا به صورت آنی محتویات را تماشا کند یا آن‌ها را روی کامپیوتر، دستگاه‌های پخش و ضبط دیجیتال ویدئو دانلود کرده تا هر زمان که تمایل داشت، آن را تماشا کند. اغلب ارائه‌دهندگان تلویزیون کابلی یا مخابراتی، استریم VOD را به کاربران عرضه می‌کنند که هم شامل محتویات رایگان و هم محتویات pay-per-view (پرداخت به ازای تماشا) می‌باشد. در این سرویس کاربر یک اشتراک، یا یک فیلم یا برنامه تلویزیونی را انتخاب و خریداری می‌کند و برنامه مورد نظر خود را انتخاب و همان لحظه روی دستگاه نمایشگر کاربر پخش می‌شود.

حتی کاربر می‌تواند آن را روی یک دستگاه ضبط ویدئو ذخیره، یا روی کامپیوتر شخصی‌اش دانلود کرده و در زمان دلخواه تماشا کند. تلویزیون اینترنتی که از اینترنت استفاده می‌کند یکی از انواع VOD است که علاقه‌مندان زیادی پیدا کرده است.

سرویس دهنده ها

شرکتهای ارایه دهنده سرویس ویدئو درخواستی در دنیا بسیار زیاد و برخی نیز بسیار معروف هستند. از جمله معروف تیرین آنها آی.تیونیز اپل و نتفلیکس که بسیار گسترده و وسیع فعالیت دارند. در ایران هم طی از سال 1395 با دادن مجوز به چند شرکت در قالب IPTV ، سرویس VOD در حال ارایه و بازار آن در حال رشد و تثبیت است. از جمله می توان سامانه فیلم نت، فیلمیو، لنز ایرانسل، آیو باران تله کام و… را عنوان کرد. همچنین میتوانید سرویس VOD را به صورت اختصاصی در خارج قالب ذکر شده نیز ارایه نمود و نیاز به شبکه یا ست آپ باکس ویژه ای نیز ندارد.

در ساده ترین و بدوی ترین حالت از سرویس دهنده های اشتراک ویدئو مانند یوتیوب و آپارات میتوان استفاده نمود و ویدئو خود را به صورت VOD در شبکه اینترنت برای عموم به اشتراک گذاشت یا همچنین میتوان از طریق همین وب سایتهای سرویس دهنده یا مشابه ویدئو را به صورت خصوصی یا نیازمند احراز هویت یا مجوز دسترسی در اختیار قرار داد. در سرویس پلتفرم پخش زنده اینترنتی میتوان آپشن ضبط برنامه زنده را اجرا و پس از اتمام برنامه آن را بازپخش داد و فرصت باز نمایش آن را به مخاطبان برنامه را مهیا نمود.

کارکرد

دانلود کردن و استریم کردن ویدئو در سیستم‌های هنگام درخواست، تمام امکانات دستگاه‌های پخش قابل حمل و پخش‌کننده‌های DVD را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. برخی از سیستم‌های VOD که برنامه‌ها را روی هارد دیسک ذخیره کرده و از روی آن پخش می‌کنند، از یک حائل (buffer) حافظه استفاده می‌کنند تا به کاربر این امکان را بدهند ویدئوها را به سرعت جلو یا عقب کند. حتی این امکان وجود دارد که سرورهای ویدئو را روی شبکه‌های محلی (LAN) قرار داد. در این حالت سرعت سرور بسیار افزایش می‌یابد.

سرورهای استریم ویدئو را می‌توان از طریق WAN در اختیار جامعهٔ بزرگتری قرار داد، که در این حالت سرعت سرور کمتر خواهد شد. سرویس‌های دانلود VOD در منازلی که به مودم‌های ADSL، 3G، 4G یا کانکشن های داخلی مجهز شده باشند، کارایی بالایی دارند. سرورهای سرویس‌های سنتی VOD کابلی و مخابراتی معمولاً در یک مرکز کنترل مشخص قرار می‌گیرند تا به بخش خاصی از بازار، و همچنین مراکز کابلی در بازارهای بزرگتر خدمت‌رسانی کنند.

بیشتر بخوانید: استریمینگ یا لایو استریم چیست؟

انواع سیستم اجرای VOD

سیستم تراکنشی:

ویدئو هنگام درخواست تراکنشی (TVOD) یک روش توزیع است که در آن هر مشتری برای هر قسمت از محتوای VOD که دریافت می‌کند، هزینه می‌پردازد. TVOD دو زیرمجموعه دارد:

فروش مستقیم الکترونیکی (EST): که در آن مشتریان وقتی محتوای خاصی را از اینترنت خریداری کردند تا زمان نامحدودی به آن دسترسی خواهند داشت.

دانلود کرایه‌ای (DTR): مشتریان برای زمان محدودی به محتوا دسترسی دارند. از نمونه‌های سرویس TVOD می‌توان آی‌تونز و گوگل پلی را نام برد.

سیستم کچ.آپ.تی‌وی  (Catch up TV):

امروزه شبکه‌های تلویزیونی زیادی به Catch up TV روی آورده‌اند. در این سرویس کاربر می‌تواند برنامه‌های تلویزیونی را بعد از پخش اصلی و تا مدت زمان خاصی تماشا کند.

مدل‌های آبونمان:

آبونمان سرویس‌های VOD یا SVOD از یک مدل کسب و کاری آبونمان استفاده می‌کنند که در آن مشترکان به صورت ماهانه مبلغی را پرداخت می‌کنند تا به صورت نامحدود به برنامه‌ها دسترسی داشته باشند. این سرویس‌ها شامل نت فلیکس، Hulu Plus، آمازون ویدئو، رئال ویژن و HBO Go می‌باشد.

سیستم Near Video In Demand (NVOD):

یک تکنیک ویدئویی pay-per-view (پرداخت به ازای تماشا) است که توسط پخش کننده‌های بزرگ چند کاناله سرگرمی با مکانیزم‌های توزیع پهنای باند بالا مانند ماهواره‌ها و شبکه‌های تلویزیونی کابلی ارائه می‌شود. در این سیستم کپی‌های متعددی از یک برنامه در فواصل زمانی کوتاهی (معمولاً ۱۰ تا ۲۰ دقیقه) پخش می‌شوند و مناسب بینندگانی هستند که نمی‌توانند در زمان‌های برنامه‌ریزی شده اصلی، برنامه‌های تلویزیونی را تماشا کنند. این روش بسیار به پهنای باند وابسته می‌باشد و تنها اپراتورهای بزرگ که با وفور ظرفیت و پهنای باند مواجه هستند، از عهدهٔ این مکانیسم برمی‌آیند.

سیستم Push VOD:

یک تکنیک است که توسط برخی از شبکه‌ها روی سیستم‌هایی استفاده می‌شود که با فقدان اتصالات برای ارائه ویدئو هنگام درخواست، مواجه هستند. این تکنیک همچنین توسط شبکه‌هایی که می‌خواهند زیرساخت‌های استریم خود را از طریق پیش بارگذاری (pre loading) محتواهای محبوب روی دستگاه کاربران بهینه‌سازی کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک سیستم Push VOD از یک دستگاه شخصی ضبط کنندهٔ ویدئو PVR استفاده می‌کند تا گلچینی از محتواها را ذخیره‌سازی کند. در این روش معمولاً محتوا در خلال شب یا در تمام طول روز با پهنای باند پایین، به فضای ذخیره منتقل می‌شود. از این رو کاربران می‌توانند در زمان دلخواه و بلافاصله بدون هیچ معطلی، محتواهای ذخیره‌شده را تماشا کنند. Push VOD به کاربر و محتواهایی که ضبط می‌کند بستگی دارد، بنابراین انتخاب‌ها ممکن است محدود باشند.